Bir başkaydı Ayten Alpman

Türk cazının ve popüler müziğinin öncü isimlerinden Ayten Alpman 83 yaşında hayatını kaybetti. Bir süre önce zatürree teşhisiyle hastaneye kaldırılan ünlü sanatçı arkasında, ‘Memleketim’, ‘Tek Başına’ ‘Ben Varım’ ve ‘Ben Böyleyim’ gibi unutulmaz eserler bıraktı

ASU MARO

 Haftayı, bir büyük kayıp haberiyle, Türk cazının ve popüler müziğinin eşsiz sesi, öncü ismi Ayten Alpman’ın vedasıyla kapattık. 83 yaşındaki sanatçı, birkaç gün önce zatürree teşhisiyle Osmanoğlu Kliniği’ne kaldırılmıştı. Cuma akşamı durumu ağırlaştı ve ajanslara o haber düştü... “Bir başkadır benim memleketim” ile ünlenmiş olabilir ama Ayten Alpman çok daha fazlasıydı...
Yıl 2007 idi, “Aliye” dizisinde çalan “Ben Varım” şarkısıyla Ayten Alpman adı yeniden gündeme geldiğinde. Bir anda onun o şaşaalı dönemini bilmeyen gençlerin diline dolanmıştı, “O giderse ben varım” sözleri... Sonra 30 yıl aradan sonra stüdyoya girdi ve başkalarının şarkılarını söyledi Ayten Alpman. “Ben Ella Fitzgerald’ları farklı söylemişim, bunu de herhalde kıvırırım dedim” demişti o zaman. Öyle de oldu, “Bir Başkadır Ayten Alpman” albümü çıktı ortaya.

Ailesinden gizli başlamıştı
Hep de başkaydı sahiden. 1929 yılında İstanbul’da, ‘kızların şarkıcı olmasının felaket sayıldığı dönemde’ dünyaya gelmiş, müziğe ailesinden gizli başlamıştı. Nişantaşı Kız Lisesi’nde okurken İlham Gencer ile tanışmış, birlikte radyo programlarına, üniversite konserlerine başlamışlardı.
1953’te evlendiler, sayısız yıldız çıkartan gece kulübü Çatı’yı açtılar birlikte, Ayten  İlham Gencer ikilisi olarak çalıştılar. 1963 yılında, İlhan ve Ayşe adlı iki çocuk sahibi olduğu evliliğini sona erdirip İsveç’e gitti Ayten Alpman. Üç sene kaldı orada, caz eğitimi aldı, kulüplerde şarkı söyledi. Ama üç ayda bir Türkiye’ye gelip gördüğü çocuklarından ayrı geçirdiği o yıllar için hep üzüldü. Kızı Ayşe Gencer, büyüyünce annesi gibi caz şarkıcısı oldu. Cazı hatmetmiş olarak yurda döndüğünde bambaşka bir müzikal iklimle karşılaştı.  Artık herkes Türkçe söylüyordu. Bir süre ayak diredikten sonra pes etti ve 1967’de ilk 45’liğini yaptı: “İnan Bana / Ayrıldık Yalnızım”. 45’likler birbirini izledi ve günün birinde, birlikte Carlton’da çalışmakta olduğu Şerif Yüzbaşıoğlu bir şarkı getirdi Ayten Alpman’a. Sözlerini Fikret Şeneş’in yazdığı “Memleketim”.

En büyük hiti ‘Tek Başına’
Pek bayılmadı şarkıya Alpman, arkadaşının hatırına sahnede söylemeyi kabul etti. Seyirci de hiç oralı olmadı, plak yaptılar, satmadı. Sonrasını şöyle anlatmıştı Ayten Alpman: “Bir gün benim sokakta kıyamet kopuyor ‘Memleketim’ diye. Televizyonu bir açtım, Kıbrıs çıkartmasıymış, tanklar, askerler ve ben avaz avaz ‘Memleketim’ söylüyorum. Aman ondan sonra, doğru Napoli’ye NATO birliğine, arkadan Gölcük Denizaltı Birliği, Harp Akademileri, iki sene askerlere şarkı söyledim, her akşam 2 bin askerle öpüştüm ağlaya ağlaya.”
Ama bundan önce zaten “Tek Başına” yayınlanmış ve Alpman’ın en büyük hiti olarak baş köşeye kurulmuştu. 1974’te “Ben Varım”, 75’te “Birazcık Umut”, 1976’da sözlerini ikinci eşi Ümit Aksu’nun yazdığı “Ben Böyleyim”, zamana meydan okuyup o köşesine çekildiği zaman bile sesini unutturmayacak şarkılar olarak çıktılar.

Unutulmaz izler bıraktı
1977’de “Neden Sanki Dünya Dar Gelir İnsana / Son Bir Defa” 45’liği geldi ve hakikaten son oldu o. Cazdan Türkçeye geçebilmişti ama 80’lerdeki arabesk furyasıyla baş edecek hali yoktu. 2007’ye kadar bir daha stüdyodan adım atmadı. Ve 30 yıl sonra şarap gibi döndü Ayten Alpman. Sesini koruduğu filan yoktu, günde iki paket sigara içiyordu ve sesi bunun izlerini taşıyordu. “Mühim olan hissettiğini dışarıya verebilmek” diyordu, “Bunu boru gibi bir sesle de yapabilirsin. Şarkı söylemek ruhunu nakletmek demek. Çok zengin bir ruh, zengin bir dünya, hassasiyetin karışımı bu.” Bu zengin dünyayı yarım asırdan fazla paylaştı insanlarla, son güne kadar şarkı söylemeyi sürdürdü... Unutulmaz izler bıraktı... Bir başkaydı Ayten Alpman...

Milliyet