Göbek atmak hafife alınacak eylem değil

BURAK ABATAY - @abatayburak

 

Kolektif İstanbul, 10 yılı aşkın bir süredir Balkan müziği icra eden enternasyonal bir kolektif. Her konseri müzikseverler tarafından heyecanla ve eğlenceyle karşılanan grup funk ve jazz esintileriyle her daim keyif sunuyor. Grupla, Fransız müzisyen Richard Laniepce’in Türkiye seyahatiyle başlayan grubun hikâyesini ve Balkan müziğini konuştuk.

 

» Balkan müziği ile alakalı merak ettiğim ilk konu şu, hep mi eğlence?

Balkanlar her ne kadar coğrafi olarak küçük bir bölge olsa da kültürel olarak ciddi bir çeşitliliğe sahip bir bölge. Haliyle Balkan müziklerini de tek bir tür gibi sunmak doğru olmaz. Bugün dünyada Balkan müziği denince akla ilk eski Yugoslav ülkelerinin çingene fanfarlarının müzikleri geliyor. Oysa Balkanlarda gerçekten çok farklı sesler duyabilirsiniz. Türkiye müziklerini nasıl Trakya Roman havalarıyla sınırlandırmıyorsak, Balkan müziklerini bu brass band geleneğine indirgeyemeyiz. Hep mi eğlence sorusunu Kolektif İstanbul için değerlendirirsek cevabımız ‘evet’ olur. Yaptığımız bu enerjisi yüksek müzikle mutlu oluyoruz. Bunu seyircimizle paylaştığımızda bir arada yaşadığımız şeye sadece eğlence demek haksızlık olur. Biz birbirimize iyi geliyoruz, birbirimizin yaralarını iyileştiriyoruz. Müzikle beraber herkes ona dönüyor ve hoplayıp zıplayarak tüm karanlığından uzaklaşıyor. Göbek atmak hafife alınacak bir eylem değildir!

 

» Eğlence Balkan insanları için ne kadar ve neden önemli?

 

Eğlenceden çok müziğin önemiyle ilgili bir durum bu. Müzikle yaşıyor olmak ve müzikle mutlu olabilmekle ilgili. Bu ‘eğlenceli müzik’ tanımı aslında düğün repertuvarını kapsıyor ve düğünler Balkanların en önemli sahnesi! Bütün geleneklerde düğünlerin yeri önemlidir tabii ki ama Balkanlarda düğünün en önemli öğesi müzik. Düğün tarihleri çalmasını istedikleri orkestraya göre ayarlanıyor mesela. Ivo Papasov’un düğünlerinde çalması için iki yıl bekleyen nişanlılar var. Galiba müzik Balkanlarda hayatın merkezine daha yakın

 

» Bilenlerin bu soruyu yadırgayacağından şüphem yok. Ancak bilmeyenler için soruyorum, nasıl bir araya geldiniz?

Kolektif İstanbul’un bir araya gelme hikâyesi Richard Laniepce’in yolculuk hikâyesi aslında. Luthier’lik eğitimi alan Richard pek çok Breton gibi gayda çalıyor ve zamanla dünya müziklerine merak sarıyor. Fransa’dan başlayan yolculuğu onu gaydanın izinden Balkanlar üzerinden İstanbul’a ulaştırıyor. 2001’de geldiği bu şehirde tanıştığı kültürel ve dolayısıyla müzikal zenginliğe hayran kalıyor ve Türkiye’deki ilk 5 yılı müziği ve dolayısıyla müzisyenleri takip etmekle geçiyor. İnanılmaz müzisyenlerle tanışıyor ve hepsini kaydetmek istiyor. Kolektif ve ilk albümümüz Balkanatolia, işte bu fikirden doğdu. Tam 21 müzisyenin dahil olduğu bu kolektif, daha sonra 6 kişilik bir müzik grubuna yani Kolektif İstanbul’a dönüştü. Yani Kolektif aslında bir albüm için bir araya gelmiş müzisyenlerden oluşmuştu. Önümüzde öyle bir yol haritası, bir kalkınma planı yoktu. Talepler gelmeye başlayınca konserler vermeye başladık. Ondan sonrası da yolda şekillendi. Kolektif sahnede pişti ve pişmeye de devam ediyor.

 

Sözlerini Ceylan Ertem'in yazdığı Hristov Krassimir tarafından bestelenen Acımadı Yine şarkısının klibinde ünlü oyuncu Cengiz Bozkurt oynuyor

 

» Balkan müziğini 10 yılı aşkın bir zamandır dünyada da temsil eden bir oluşumsunuz. Nasıl tepkiler alıyorsunuz?

Kendi gettosuna muhtaç bir müzik yapmıyoruz. Bir Kolektif İstanbul konserinde mutlu olmanız, dans etmeniz için hiçbir şarkıyı önceden biliyor olmanız gerekmiyor. Sadece o anda orada olmanız yeterli! Bu da bizim için önemli bir avantaj. Dünyanın neresinde olursak olalım, seyirciyle iletişim kurabiliyoruz. Ama tabii ki seyirciler değişiyor; Brezilyalılar sizi bir anda kucaklıyor ve inanılmaz dans ediyorlar, Polonyalılar beklediğimizden çok daha yüksek bir enerjiye sahipler ve çok sadık seyirciler, Almanlar pür dikkat müzik dinliyor ve parçanın sonuna kadar neredeyse nefes almıyor. Bir de genel olarak Batı Avrupalıların aksak ritimlerle bir problemi var! Ama neredeyse her yerde müziğimiz üzerinden bağlanabiliyoruz insanlara, bunu Afrika’da Benin’de de yaşadık, Irak Erbilde de, Finlandiya Helsinki’de de...

 

» Dördüncü albüm ‘Pastırma Yazı’ dinleyiciyle buluştu. Neler sunuyor albüm dinleyenlere?

‘Pastırma Yazı’, her şeyden önce kaydederken en çok eğlendiğimiz albüm oldu, aynı zamanda kayıt sürecinde en çok aksaklığın ve gecikmenin de yaşandığı albüm. Seyircimizin ısrarlarına dayanamayıp Hamamcı Teyze’yi kaydettik bu defa, daha önce hiç çalmadığımız sözlerini Ceyl’an Ertem’in yazdığı geleneksek bir Bulgaristan türküsü var, ‘Acımadı Yine.’ Albümde en çok ön plana çıkan şarkı o oldu. Daha önce hiç yapmadığımız bir şey yaparak longalar çaldık, melodiler kulaklara tanıdık gelecek olsa da biz yine şarkıların yapılarını bozduk. Özellikle Ete Indien (Pastırma Yazı) adlı şarkı gerçek bir yapı bozum hikâyesi, romantik bir Fransız şansonu üzerine nasıl göbek atılabilir, onu denedik. Repertuvarı çeşitlemekten hiç çekinmedik, hatta The Meters’ın Cissy Strut parçasını bir funk standartından oldukça uzaklaştırarak albüme ekledik. Sahnede 10. yılımızı kutladığımız sene bizim için oldukça anlamlı bir albüm oldu. Sahnedeki enerjimizi yansıtmak istedik bu albümle ve galiba bu defa başardık. Zaten Kolektif’i uzun süredir takip edenler bu albümün gerçek bir 10. yıl albümü olduğunu fark edecek.

 

» ‘Progresif düğün müziği yapıyoruz’ diyorsunuz. Bu nasıl bir kavram?

Yıllardır yaptığımız müziği nasıl etiketleyeceğimizi bulamıyoruz. Sonunda bir arkadaşımızın önermesiyle hep beraber “evet” dedik; “Biz progresif Düğün Müziği yapıyoruz!” Yaşayan ve dönüşen, duyduğu her sesten etkilenen, her an bambaşka türlere ait en klişe şarkıları kendine dahil edebilen, dönüştürebilen ve inadına göbek atan bir müzik yani.